Güneş
enerjisi sistemleri çevre dostu, sürdürülebilir ve uzun ömürlü yatırımlar
arasında yer alsa da, bu sistemlerden elde edilecek enerji üretimi sabit
değildir. Güneş enerjisi üretimini etkileyen birçok teknik ve çevresel faktör
vardır. Bu faktörlerin bilinmesi, kurulum öncesi doğru planlama ve sistem
tasarımı açısından büyük önem taşır. Bu yazıda, güneş enerjisi üretimini
doğrudan etkileyen kritik başlıkları detaylandırıyoruz.
1.
Güneşlenme Süresi ve Işınım Şiddeti
Enerji
üretiminin temelini, bir bölgedeki yıllık güneşlenme süresi ve gelen güneş
ışınımı (irradiance) oluşturur. Türkiye’de yıllık ortalama güneşlenme süresi
yaklaşık 2.700 saattir; ancak bu değer bölgeden bölgeye büyük farklılık
gösterir.
2.
Panel Yönelimi ve Eğimi
Fotovoltaik
(PV) panellerin güneşe olan açıları, gelen ışını doğrudan alabilmeleri
açısından çok önemlidir. Türkiye’de genel olarak güneye bakan paneller ve
25°-35° eğim açısı tercih edilir.
✅
Doğru eğim = Maksimum verim + Daha az temizlik ihtiyacı
3.
Gölgeleme Etkisi
Gölgeleme,
sistem performansını ciddi oranda düşürür. Ağaçlar, bacalar, direkler veya
komşu binalar gibi unsurların panellere gölge düşürmesi, sadece gölgede kalan
paneli değil, o panelle aynı diziye bağlı tüm panelleri etkiler.
4.
Çevresel Sıcaklık ve Panel Isınması
Güneş
panelleri ışıkla çalışır, ancak aşırı ısındıklarında verimleri düşer. Panel
yüzey sıcaklığı 25 °C’nin üzerine çıktıkça üretim verimi %0.4 – %0.5 civarında
azalabilir.
????️ Termal yönetim ve doğal hava akışı ile soğutma
önemlidir.
5.
Panel Kalitesi ve Hücre Teknolojisi
Monokristal,
polikristal veya yeni nesil PERC, TOPCon, HJT gibi hücre teknolojileri;
verimlilik, sıcaklık katsayısı ve dayanıklılık açısından farklılık gösterir.
Kaliteli paneller, düşük ışınım koşullarında bile daha fazla üretim
sağlayabilir.
???? Verimli hücre = Daha az panel + Daha yüksek üretim
6.
İnverter Seçimi ve Verimliliği
İnverter
(çevirici), doğru akımı alternatif akıma çeviren cihazdır. Kalitesiz veya
yanlış kapasiteli bir inverter, üretim kayıplarına neden olur. MPPT (Maximum
Power Point Tracking) sayısı da verim üzerinde belirleyicidir.
⚡
İdeal inverter seçimi = Stabil ve kayıpsız sistem çalışması
7.
Kablolama ve Elektriksel Kayıplar
Uzun
kablo mesafeleri, düşük kesitli kablolar ve zayıf bağlantılar; enerji
iletiminde gerilim düşümüne ve kayıplara neden olur. Proje aşamasında
iletkenlik hesabı yapılmalıdır.
Öneri: DC ve AC tarafında %2’den düşük kayıp
hedeflenmelidir.
8.
Temizlik ve Bakım Durumu
Zamanla
panellerin üzerinde toz, polen, kuş pisliği ve diğer kirleticiler birikir. Bu
da ışık geçirgenliğini azaltarak üretimi düşürür.
Periyodik temizlik = %5-15 daha fazla üretim
Güneş enerjisi üretiminde verimliliği maksimize etmek
için tüm bu faktörlerin projelendirme aşamasında dikkate alınması gerekir.
Doğru mühendislik yaklaşımı, uzun ömürlü ve yüksek getirili bir güneş enerjisi
yatırımının temelidir.